166. Πατριωτισμός ή διεθνισμός; 

                                                  Ιστότοπος:ofigousiotis2.blogspot.com                                                         E-mail:giwrgospattas@gmail.com

  Πατριωτισμός ή διεθνισμός; Είναι συμβατές οι δύο αυτές έννοιες; Μπορεί το εθνικό να συνυπάρξει με το υπερεθνικό; Οι απόψεις διίστανται. Άλλοι επιθυμούν αυτή τη συνύπαρξη και άλλοι την απορρίπτουν. Ποια όμως είναι η αλήθεια και ποιο το πλαίσιο αυτής της συμπόρευσης αν υπάρχει; Σε περιόδους σύγχυσης, όπως η σημερινή, κάθε πολίτης οφείλει να επιδιώκει τον έλεγχο και τη βελτίωση των προσωπικών του θέσεων, ώστε να μην παρασύρεται από παραπλανητικές ή δογματικές καταθέσεις και στείρες ρητορείες.                       

                                                                Τι είναι πατριωτισμός;

     Πατριωτισμός είναι η έκφραση μιας άδολης αγάπης και αφοσίωσης προς την πατρίδα, ένα αίσθημα που συμπορεύεται με άλλους πολίτες που έχουν τα ίδια συναισθήματα. Περαιτέρω, το αίσθημα αυτό συνδέεται με κοινά στοιχεία, όπως ο πολιτισμός, η γλώσσα, η ιστορία, ο εθνικός ύμνος, οι παραδόσεις, οι αξίες και η θρησκευτική πίστη. Η γνήσια αγάπη για την πατρίδα αναπτύσσεται χωρίς καμία διάθεση υποτίμησης ή περιφρόνησης άλλου έθνους. Στον αντίποδα του πατριωτισμού βρίσκεται ο εθνικισμός που υψώνει τείχη μίσους και ρατσισμού. Πατριωτισμός είναι το να αγωνίζεσαι για την πατρίδα, όταν αυτή κινδυνεύει. Πατριωτισμός είναι και το να εκτελείς τα καθήκοντά σου με συνέπεια. Πατριωτισμός είναι το να αγαπά κανείς τον τόπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε, να μαθαίνει την ιστορία του, να ενδιαφέρεται και να ενημερώνεται για τους κινδύνους που διατρέχει και να κάνει ό,τι περνά από το χέρι του, ώστε να συμβάλει σε μια κοινή προσπάθεια να είναι ασφαλής και να προχωρά στο δρόμο της προόδου. Πατριωτισμός ακόμα είναι και το να γράφει κανείς σωστά τη γλώσσα της πατρίδας του στα διάφορα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο πατριωτισμός θέλει τον πολίτη πρωταγωνιστή στην ιστορία της πατρίδας του και διαμορφωτή της γλώσσας της. Ο κόσμος μας έχει ανάγκη από έναν γνήσια δημοκρατικό πατριωτισμό που σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία και τη δημοκρατία. Χωρίς τον πατριωτισμό, η κοινωνία είναι κατακερματισμένη και διαιρεμένη.                                                                                                                                                        Διατρέχοντας την Ιστορία, το πρώτο παράδειγμα φιλοπατρίας μας το έδωσε ο Όμηρος με τον Οδυσσέα, όταν εκείνος είπε ότι θα επιθυμούσε να πεθάνει, αρκεί να έβλεπε καπνό "άνω θρώσκοντα" από την καπνοδόχο του σπιτιού του (Οδύσσεια, Ι, 34).

                                                               Τι είναι διεθνισμός;

     Ο όρος "διεθνισμός" σημαίνει τη σύσφιξη των σχέσεων των εθνών και των λαών και τον περιορισμό των αντιπαραθέσεων και των συγκρούσεων. Λαμβάνει χώρα σε οικονομικό, νομικό, πολιτικό, επιστημονικό, περιβαλλοντικό και αθλητικό επίπεδο. Πρόκειται για μία θεωρία που αποβλέπει στην ένταξη των κρατών σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, με κοινές αρχές. Κύριος στόχος του διεθνισμού είναι η συναδέλφωση των λαών, η απάλειψη των τοπικιστικών αντιλήψεων και η υποταγή των εθνικών συμφερόντων σε έναν υπερεθνικό φορέα. Πρόδρομος αυτού του φορέα θεωρείται η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αποτελεί μία μορφή διεθνισμού. Ο υγιής διεθνισμός δεν καταργεί τα σύνορα. Τα ξεπερνά. Οι πολίτες μιας υγιούς διεθνιστικής κοινωνίας διαπνέονται από αισθήματα ανεκτικότητας και διαλλακτικότητας έναντι των άλλων χωρών και λαών. Δεν κομπάζουν για τη φυλή τους, ούτε είναι ξενόφοβοι. Κατανοούν τον πολιτισμικό πλουραλισμό και βλέπουν με κριτική ματιά - αλλά όχι με προκατάληψη - την ξένη κουλτούρα και τις άλλες εθνικές ταυτότητες. Είναι εξωστρεφείς και επιθυμούν να βιώσουν την εμπειρία του διαφορετικού.

                                                                      Ο εθνομηδενισμός!

   Ο εθνομηδενισμός είναι μία ακραία μορφή αρνητικού διεθνισμού. Είναι το ιδεολογικό ρεύμα της αναθεώρησης της Ιστορίας και της απαξίωσης κάθε έννοιας της πατρίδας, του έθνους, της φυλής, των παραδόσεων και της γλώσσας. Φυσικά, είναι και εναντίον της ύπαρξης συνόρων, υποστηρίζοντας ότι τα κράτη είναι τεχνητοί και ανεπιθύμητοι σχηματισμοί που διευκολύνουν τις συγκρούσεις.  Ο εθνομηδενισμός είναι υπεύθυνος για το ξερίζωμα των λαϊκών μαζών ανά την υφήλιο, θέλοντας με τη μετανάστευση να αλλοιώσει τα εθνικά χαρακτηριστικά και την εθνική συνείδηση των λαών. Και ενώ διακηρύσσει ότι είναι εναντίον των εθνικιστικών τάσεων - και ως εδώ όλα καλά - από την άλλη στηρίζει και σιγοντάρει εθνικιστικές βλέψεις κάποιων κρατών( π.χ. Σκοπίων, Τουρκίας κ.ά.). Το περίεργο, επίσης, είναι ότι αυτοί που διέδωσαν το εθνομηδενιστικό κίνημα ήταν οι πιο ακραίοι εθνικιστές! Πιστεύεται ότι ο εθνομηδενισμός είναι όργανο εξωθεσμικών κέντρων.                                    Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, κατά καιρούς βλέπουμε να εμφανίζονται στην τηλεόραση και στις εφημερίδες κάποιοι δήθεν μορφωμένοι τύποι που υποστηρίζουν ανιστόρητα ανθελληνικές θέσεις. Ιδού μερικές απ' αυτές:

- Υιοθετούν τη γνωστή θεωρία του Φαλλμεράιερ περί μη αδιάσπαστης συνέχειας του ελληνισμού και ως εκ τούτου οι νεοέλληνες δεν έχουν καμία φυλετική συγγένεια με τους αρχαίους Έλληνες! Αμφισβητούν, δηλαδή, το όμαιμο, το ομόγλωσσο, το ομόθρησκο και το ομόηθες των Ελλήνων που είναι αδιάσπαστο μέσα στους αιώνες.                                                                                                          

- Προσπαθούν να μας πείσουν ότι Έλληνες και Τούρκοι συμβίωναν αρμονικά μεταξύ τους κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και ότι οι επαναστάτες του 1821 δεν ήταν παρά κάποιοι τυχοδιώκτες, που δεν ήταν "βολεμένοι" και ήθελαν να αποκομίσουν προσωπικά οφέλη!                                                      

- Θεωρούν ότι το Κρυφό Σχολειό είναι ένας μύθος και ότι ο χορός του Ζαλόγγου δεν έγινε ποτέ!                                                                                                                                     

- Δεν έγινε καμία γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού και ότι το 1922 στη Σμύρνη έλαβε χώρα ένας απλός.... συνωστισμός στην παραλία της!                                                                                                         

Σημείωση: Για το Κρυφό Σχολειό και την κατάσταση στην Ελλάδα την περίοδο της Τουρκοκρατίας, δίνω μία απάντηση στην υπ' αριθ. 153 θεματική ενότητα αυτού του ιστότοπου, ενώ για τη γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού η απάντηση δίνεται στην υπ' αριθ.143 θεματική ενότητα.

                                              Απάντηση προς τους εθνομηδενιστές!

    Το σκεπτικό των εθνομηδενιστών και των υποστηρικτών του άγονου διεθνισμού δεν αντέχει σε ένα λογικό ειρμό σκέψεων, γι' αυτό και η απάντηση που ακολουθεί θα είναι αποστομωτική:                            Ποιος μπορεί να μας πει ότι γεννήθηκε και μεγάλωσε σε....παγκάκι, κάτω από τα αστέρια μιας διεθνιστικής κοινωνίας; Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται σε ένα σπίτι, το οποίο ανήκει σε έναν τόπο που λέγεται πατρίδα. Εκεί, συνήθως, μεγαλώνουν, μαθαίνουν τα πρώτα γράμματα, αποκτούν βιώματα, μορφώνονται και ανδρώνονται. Ακολουθούν ένα επάγγελμα και κυκλοφορούν ελεύθερα σε συνθήκες ασφάλειας. Νέμονται τα αγαθά (ανταποδοτικά) που τους προσφέρει η πατρίδα: σχολεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, δρόμους, ηλεκτρισμό, νερό κ.λ.π.. Ωριμάζοντας, ανοίγουν τους πνευματικούς τους ορίζοντες και μπορούν να πετάξουν έξω από τα όρια της πατρίδας τους και να γνωρίσουν άλλους τόπους, είτε εμπειρικά με ταξίδια είτε πνευματικά. Μπορούν με άλλα λόγια να γίνουν διεθνιστές. Αυτό σημαίνει ένα αίσθημα αλληλεγγύης και συνεργασίας με άλλους λαούς, με διαφορετικούς πολιτισμούς, ωστόσο τόσο όμοιους με τους ανθρώπους της δικής τους πατρίδας ως προς τις ανάγκες που προβάλλει η ζωή. Είτε παραμείνουν στον τόπο τους είτε πάνε για να ζήσουν σε άλλα μέρη, ποτέ δεν πρέπει να ξεχάσουν την πρώτη τους πατρίδα με τα έντονα βιώματα. Θα ήταν αχάριστοι αν δεν αναγνώριζαν τις πολύτιμες υπηρεσίες που δέχτηκαν, ώσπου να μεγαλώσουν. Αυτός που ξεχνά την πρώτη του πατρίδα, μοιάζει με το μυρμήγκι που βγάζει φτερά και χάνεται. Πρώτα είναι κανείς πατριώτης και μετά γίνεται διεθνιστής. Αυτή είναι η σωστή φορά των πραγμάτων.                                                                                   Οι υποστηρικτές του εθνομηδενισμού - και του άγονου διεθνισμού - φέρνουν ως επιχείρημα μία φράση του Σωκράτη, ο οποίος αρνήθηκε, λένε, τον πατριωτισμό του και μίλησε δήθεν σαν εθνομηδενιστής. Όταν κάποια φορά ο Σωκράτης ρωτήθηκε από πού είναι, απάντησε ως εξής: "Δεν είμαι Αθηναίος, δεν είμαι Έλληνας, είμαι πολίτης του κόσμου"!  Αυτή τη φράση του Σωκράτη έχουν ως αφετηρία οι εθνομηδενιστές για να στηρίζουν την αρνησιπατρία τους, αλλά δεν μας λένε τι ακριβώς ήθελε να μας πει με τη φράση του αυτή, ούτε τι άλλο μας είπε. Ασφαλώς και δεν ήταν εθνομηδενιστής ο Σωκράτης. Ήθελε απλώς να εκφράσει την αλληλεγγύη του και προς όλους εκείνους που ζούσαν έξω από την Αθήνα και την τότε Ελλάδα. Ας μην ξεχνούν ότι ο Σωκράτης ήπιε το κώνειο για χάρη των νόμων που πρέπει να εφαρμόζονται για να υπάρχει πατρίδα. Ξεχνούν, επίσης, ότι ο Σωκράτης μίλησε με τα πιο θερμά λόγια για την πατρίδα: "....Μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερον εστίν η πατρίς." (Πλάτ., Κρίτωνας 51 α).

                                         Πατριωτισμός και διεθνισμός με σύνορα!

    Ξεκινώντας από τη βασική αρχή ότι πατριωτισμός σημαίνει να αγαπάς την πατρίδα σου που είναι ελεύθερη, ανάμεσα σε άλλους ελεύθερους λαούς, τότε βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο για έναν υγιή διεθνισμό. Ένας γνήσιος πατριώτης δεν γίνεται να είναι επιθετικός και επεκτατικός εναντίον άλλου λαού, τη στιγμή που σέβεται τις ιδιαιτερότητές του και αισθάνεται ισότιμος μ' αυτόν. Υπ' αυτή την έννοια, ο πατριωτισμός αποκτά οικουμενικότητα και προάγει τη συνύπαρξη μεταξύ των λαών. Αυτονόητα, ο πατριωτισμός σέβεται το δικαίωμα στη διαφορετικότητα και δεν επιθυμεί την πολιτιστική ομογενοποίησή τους. Σε αντίθεση με τον εθνικισμό, που αποβλέπει στην επιβολή και την επικράτηση, ο πατριωτισμός έχει ως βάση τη συνέχεια ημών και των άλλων. Γι' αυτούς τους λόγους, δεν χρειάζεται να επιλέξουμε μεταξύ του πατριωτισμού και του διεθνισμού. Μπορούμε να επιλέξουμε διπλή ιδιότητα: και καλοί πατριώτες και διεθνιστές! Ο πατριωτισμός μπορεί να συνυπάρξει με τον υγιή διεθνισμό, χωρίς να χάνει κάτι από το νόημα και τη δύναμή του. Έτσι, το ξεπέρασμα της έννοιας του έθνους, όχι μόνο δεν θεωρείται επικίνδυνη επιλογή, αλλά κρίνεται και αναγκαία. Ο πατριωτισμός είναι ισχυρά εμπεδωμένος, γιατί ανταποκρίνεται σε μια εγγενή ανθρώπινη ανάγκη του ανήκειν σε μία ευρύτερη κοινότητα. Είναι ανοιχτός και πιο ισχυρός από τα εμπόδια που συναντά. Ο πολίτης, που έχει σωστά εμπεδωμένη μέσα του την έννοια της πατρίδας, γίνεται ευκολότερα πολίτης της Ευρώπης και του κόσμου και αποδέχεται πιο εύκολα το ευρωπαϊκό και το παγκόσμιο ιδεώδες. Εκεί που θα πρέπει να εστιαστεί η προσοχή μας στο μέλλον, δεν είναι η κατάργηση των συνόρων αλλά η βούληση των λαών για περισσότερη συνεργασία.